Afgelopen week merkte ik het weer. De lading. De lading die zit op het niveau van voortgezet onderwijs dat een kind gaat doen na de basisschool. Wat het effect daarvan is op onze kinderen?

Misschien is het handig om eerst de niveaus van het voortgezet onderwijs aan te geven. Je kunt je kind inschrijven voor bepaalde types onderwijs: praktijk onderwijs,  Basis Beroepsgerichte Leerweg (vroeger Individueel Beroeps Onderwijs), dan komt Kader Beroepsgerichte Leerweg (vroeger Lager Beroeps Onderwijs), daarna Theoretische Leerweg (vroeger Middelbaar Algemeen Voortgezet Onderwijs), Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs,  Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs en als laatste mogelijkheid het Gymnasium = Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs met de extra vakken Grieks en Latijn. De laatste 3 waren er ‘vroeger’ ook al.

Ik vroeg aan een jongen uit groep 8 of hij de Citotoets al had gemaakt. Ja, die had hij al gemaakt. Toen vroeg ik hoe het was gegaan. Goed, zei hij. Daarna vroeg ik welke school hij na de zomervakantie ging bezoeken. Er volgde een onzekere blik en het antwoord: BBL.  Ik zag hem bijna denken, wat zal zij er van vinden? Zijn vader verklaarde nog even waarom hij  die school ging bezoeken, hij wilde graag automonteur worden. Dat is super want er komen steeds meer auto’s op de weg en dus zijn we automonteurs hard nodig, net als timmermannen, metselaars en installateurs, dakdekkers, stukadoors etc. etc.

Later bedacht ik mij dat er nog steeds veel waarde wordt gehecht aan het type onderwijs wat een kind volgt. Soms zie je ouders bijna beschaamd vertellen dat hun kind naar de praktijkschool gaat of BBL of KBL gaat doen. Waarom toch? Waarom schamen we ons voor welk type onderwijs ons kind volgt en wat doet dat eigenlijk met onze kinderen?  Wat als je kind merkt dat jij als ouder zich voor hem of haar schaamt. Wat doet dat met het zelfbeeld en het schuldgevoel.  Ik ben niet goed genoeg!? Wat zegt dat over jou als ouder? Was jij vroeger goed genoeg? Kon jij voldoen aan de verwachtingen van je ouders, van leerkrachten, van andere mensen? Hoe voelde jij je op de leeftijd van je kind? Of projecteren wij onze eigen tekortkomingen en eigen wensen op onze kinderen?

Als je als kind niet mee komt met het reguliere onderwijs op de zaakvakken, taal en rekenen, voel je je vaak dom. Want bij elke toets zijn de scores onder de maat. Kinderen in de klas vragen elkaar welke score ze gehaald hebben. Geen A? Dan wordt je heel vaak meewarig bekeken. Je presteert onder het gewenste gemiddelde niveau. Daarbij komt dat jij, als kind, haalt het gemiddelde van de school naar beneden. Dat is heel erg. Want heel veel ouders van toekomstige leerlingen kiezen scholen uit op basis van het aantal kinderen die uitstromen op havo, vwo niveau. Het zelfvertrouwen van kinderen kan hierdoor een flinke deuk oplopen. Het kan zelfs zo zijn dat je als kind erom wordt gepest of een bijnaam krijgt. Dommie of sukkel of nog erger. In de klas wordt er al vanuit  gegaan dat jij het antwoord op de vraag van de juf of meester toch niet weet.  Jij moet elke keer uit de klas omdat je extra moet lezen en/of rekenen. Jij hebt hulp nodig. Misschien kom je zelfs wel bij de dommerds aan de tafel te zitten en niet bij de slimme kinderen. Met jouw andere talenten wordt nauwelijks iets gedaan:  je goede ideeën, je praktische inslag, goed kunt voetballen, goed problemen kunt oplossen, goed kunt samenwerken, doorzetten. Leiding kunt geven. Ruimtelijk inzicht hebt. Oog hebt voor een ander. Heel secuur en netjes werkt. Daar krijg je geen cijfer op, helaas. Maar die kwaliteiten kunnen je wel heel ver brengen, en je hebt er vast nog veel meer dan ik heb genoemd.

Ik ben er voor dat ieder kind op zijn of haar niveau naar school kan. Van kinderen met down tot en met hoogbegaafde kinderen. Wat meestal als positief effect heeft dat je kind ook beter in zijn of haar vel komt te zitten. Dus wat maakt het uit op welk niveau je kind naar school gaat? Dat het passend is en passend blijft. Is het niveau van het kind belangrijk of het kind zelf? Waar doe je het kind een plezier mee? Les op een (te) hoog niveau of les op het juiste niveau met voldoende uitdaging. Waar krijg je zelfvertrouwen van? Door die dingen te doen waar je goed in bent en daarin bevestigd en uitgedaagd worden. Door gezien te worden.  Op de basisschool en op het voortgezet onderwijs. Gezien worden in wat je nodig hebt om vol zelfvertrouwen naar het type voortgezet onderwijs te gaan dat bij jou past! Succes!